Narsisus’un Metamorfozu

1930'ların Sürrealist sanat akımının önde gelen isimlerinden Salvador Dali, avangart tablolarıyla sanat dünyasını büyüleyen bir ressam idi. Bunlardan biri, Londra'daki Tate Modern'de sergilenen 1937'de yapılan Nergis Metamorfozudur. Tabloya konu olan Narsisizm kelimesinin kökeninin Narcissus adlı bu mitolojik karaktere dayandığı bilinmektedir.

Mitolojiye göre, dünya üzerinde bir çok tanrı bulunmaktaydı. Bunlar çeşitli doğa olaylarından ya da canlı-cansız varlıkların kontrolünden, davranışlarından sorumluydular. İnanışa göre bu tanrılar insan şeklindeydi ve insanlarla ilişki içine de girerlerdi.

Size narsisizm sözcüğünün köken aldığı Narkissos'un mitolojik öyküsünü aktaracağım. Kendine âşık olanlara aldırmayıp onları karşılıksız bırakan ve çok güzel bir peri kızı olan Ekho, bir gün avlanan bir avcı görür. Narkissos adındaki bu avcı çok yakışıklıdır. Ekho bu genç avcıya ilk görüşte âşık olur. Ancak Narkissos bu sevgiye karşılık vermeyerek peri kızının yanından uzaklaşır. Ekho bu durum karşısında günden güne eriyerek kara sevda ile içine kapanarak ölür. Bütün vücudundan arta kalan kemikleri kayalara, sesi ise bu kayalarda 'eko' dediğimiz yankılara dönüşür. Olimpos dağında yaşayan tanrılar bu duruma çok kızar ve Narkissos'u cezalandırmaya karar verirler. Günlerden bir gün av izindeki Narkissos susamış ve bitkin bir şekilde bir nehir kenarına gelir. Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve vücudunun güzelliğini görür. O da daha önce fark edemediği bu güzellik karşısında adeta büyülenir. Yerinden kalkamaz, kendine âşık olmuştur. O ana dek kimseyi sevmediği kadar sevmiştir kendi görüntüsünü. O şekilde orada ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, aynı Ekho gibi Narkissos da günden güne erimeye başlar ve orada sadece kendini seyrederek ömrünü tüketir. Öldükten sonra da vücudu nergis çiçeklerine dönüşürdü.

Salvador Dali'nin bir Sürrealist olarak başarısının zirvesi olarak kabul edilen bu çarpıcı miti Dali tabloya aktarırken, sürrealizm akımına yakışacak şekilde eserinde yansımalı çift görüntüler kullanmıştır. (İkili görüntünün kullanımı, Dali'nin 1930’ların başından beri geliştirmekte olduğu paranoyak eleştirel yöntemden kaynaklanıyordu. Bunu, illüzyon ve gerçeklik arasındaki ayrım çizgisini çarpıtmayı amaçladığı bir “akıl yürütme çılgınlığı” biçimi olarak tanımladı.)

Kaynakça:

https://www.dalipaintings.com/metamorphosis-of-narcissus.jsp

https://www.wikiart.org/en/salvador-dali/the-metamorphosis-of-narcissus

https://www.cornellcollege.edu/classical_studies/CLA216-2-A/narcissus-echo/narcissus2bpainting.htm